Het Oude Testament verbeeld door Rembrandt, verwoord door Augustinus.
Bekende Bijbelteksten krijgen soms opnieuw betekenis als je die in een andere context presenteert, bijv. met citaten van Augustinus naast etsen, gravures, schilderijen van Rembrandt. Beiden zijn door en door vertrouwd met de Bijbel. Rembrandt gaat het vooral om de emoties en het diepe geloof waaruit de hoofdfiguren handelen. En dat beslissende moment, die spanning weet hij als geen ander in beeld te brengen. In de 17de eeuw was er in de jonge protestantse Republiek der Verenigde Nederlanden een grote belangstelling voor de geschiedenis van de aartsvaders als zelfstandig onderwerp. Toch is Rembrandt met zijn bijna 1000 schilderijen geen exegeet en heeft hij met zijn kunstwerken geen bijbelcommentaar geschreven zoals Augustinus.
De combinatie van deze twee Bijbelkenners blijkt echter goed uit te pakken. Het resultaat werd een diapresentatie met eerst een levensschets van Rembrandt en Augustinus en daarna in tekst (Bijbeltekst en preekfragmenten) en beeld beslissende momenten uit het leven van de aartsvaders. De toehoorders deden mee want telkens las iemand uit het publiek de tekstfragmenten voor waarna Ingrid Rembrandts visie belichtte. Aan de orde kwamen: de Wegzending van Hagar en Ismaël, Abraham op de proef gesteld, Esau verkoopt zijn eerstgeboorterecht, Jacob ontvangt de zegen van Abraham, Jacob worstelt met God (Genesis) en Mozes met de tien tafelen (Exodus). De bijbehorende teksten van Augustinus staan in Schatkamer van het geloof: Preken over de teksten uit het Oude Testament (Sermones de scripturis 1-50).
Omdat dit jaar het Jaar van Barmhartigheid is en Rembrandts schilderij De barmhartige vader als logo functioneert, sloot dit verhaal uit het Nieuwe Testament (Lucas) de diapresentatie af. Hieronder een fragment: De verloren zoon gaat uit eigen wil terug naar zijn vader. Wat een moed en wat een vertrouwen! De zoon is tot inkeer gekomen ‘Uiteindelijk zag hij in waar hij was, wat hij had verloren, wie hij had gekwetst en op wie hij was afgestormd. Hij kwam tot zichzelf: eerst tot zichzelf en zo tot zijn vader’ zegt Augustinus. Dat is scherp opgemerkt en typisch Augustinus: je kunt niet bij God komen zonder eerst langs je eigen hart te gaan. Rembrandt voegt daar nog iets aan toe: als je bidt, ben je in gesprek met God. Dan laat je de omgeving even voor wat die is. Hier zie je de ontmoeting tussen de barmhartige vader en de schuldbewuste zoon. Ze bestaan dit moment alleen voor elkaar. De jongen die dit gade slaat ziet hen wel, maar zij zien hem niet. Zij zijn met elkaar in gesprek.
Ingrid van Neer-Bruggink